وضو و احکام آن
🤔 کیفیت وضو
✓ شستن: صورت از بالای پیشانی تا سر چانه و دستها از آرنج تا سر انگشتان.
✓ مسح کردن: جلوی سر و روی پاها از سر انگشتان تا مفصل.
😳 ترتیب وضو از این قرار است:
✓ شستشوی صورت از بالای پیشانی یعنی جایی که موی سر روییده است تا سر چانه، سپس شستن دست راست از آرنج تا سر انگشتان، سپس شستن دست چپ از آرنج تا سر انگشتان، سپس کشیدن دست مرطوب بر روی قسمت جلویی سر، و در آخر کشیدن دست مرطوب بر روی هر دو پا از سر انگشتان پا تا مفصل ساق پا.
📚 نکاتی درباره وضو 📚
1. در شستشوی صورت باید به اندازه یی که ما بین انگشت وسط و شست قرار گیرد شسته شود.
2 .در صورت های پوشیده از مو، شستن روی موها کفایت می کند و لازم نیست آب وضو را به پوست صورت برساند، مگر در جایی که مو به قدری کم پشت است که پوست صورت کاملاً دیده می شود.
3 .صدق شستن منوط به رساندن آب به تمام عضو است، هر چند به وسیله دست کشیدن باشد و مسح اعضا با دست مرطوب به تنهایی بدون اینکه شستن محقق شود،کافی نیست.
4 .صورت و دستها در وضو باید از بالا به پایین شسته شود، و اگر از پایین به بالا بشوید وضو باطل است.
5 .شستن صورت و دستها:
بار اول: واجب.
بار دوم: جایز.
بار سوم و بیشتر: غیر مشروع (حرام) .
🤔 ملاک برای تعیین هر بار، قصد انسان است، پس اگر به قصد بار اولِ شستن چند مرتبه آب بریزد اشکال ندارد.
6 .مسح بر پوست سر واجب نیست، بلکه بر موی قسمت جلوی سر کافی است، ولی اگر موی جاهای دیگر در قسمت جلو جمع شده باشد یا موی جلوی سر به قدری بلند باشد که بر روی صورت یا شانه ها ریخته شده است، مسح بر آن کافی نیست، و باید فرق سر را باز کرده پوست یا بن موها را مسح کند.
7 .کسی که در جلوی سرش موی مصنوعی گذاشته است ؛ اگر موی مصنوعی به نحو کلاه گیس باشد واجب است برای مسح، آن را بردارد ولی اگر بر پوست سر کاشته شده و برداشتن آن ممکن نباشد یا مستلزم ضرر و مشقت باشد و با وجود موها قدرت بر رساندن رطوبت به پوست سر نباشد مسح بر روی همین موها کافی است.
8 .محل مسح پا، عبارت است از روی پا از سر یکی از انگشتان تا مفصل ساق.
🔔 توجه 🔔
🎯 اگر مسح پا، شامل سر انگشتان پا نباشد، بلکه فقط روی پا و مقداری از انگشتان مسح شود، وضو باطل است. بلی اگر شک داشته باشد که آیا هنگام مسح، از سر انگشتان پا مسح می کرده است یا نه؟ وضویش محکوم به صحت
است.
🎯 مسح سر و پاها باید با رطوبتی که از آب وضو در دستها مانده، کشیده شود و اگر رطوبتی باقی نمانده نمی تواند دست را با آب تر کند، بلکه باید دست را با رطوبتی که در ریش یا ابرو هست مرطوب کند و مسح نماید، و احتیاط واجب آن است که مسح سر با دست راست باشد، ولی کشیدن مسح از بالا به پایین لازم نیست.
🎯 اگر شخص وضو گیرنده، هنگام شستن صورت و دستها به قصد وضو، اقدام به باز و بسته کردن شیر آب نماید اشکال ندارد و به صحت وضو لطمه یی نمی زند، ولی اگر بعداز فراغت از شستن دست چپ و قبل از مسح با آن، دستش را روی شیری که خیس است بگذارد و آب وضوی دست با آب خارج از وضو، مخلوط شود صحت مسح با رطوبتی که مختلط از آب وضو و آب خارج
است، محل اشکال می باشد.
🎯 از آن جایی که مسح پاها باید با رطوبتی که از آب وضو در کف دو دست باقی مانده صورت بگیرد، لذا باید هنگام مسح سر، دست به قسمت بالای پیشانی نرسد و با رطوبت صورت برخورد نکند تا این که رطوبت دست که هنگام مسح پا به آن نیاز دارد با رطوبت صورت مخلوط نشود.
🎯 در مسح باید دست را بر سر یا پا بکشد، پس اگر دست را ثابت نگهدارد و سر یا پا را زیر آن حرکت دهد، مسح باطل است.
🎯 محل مسح باید خشک باشد یا به قدری تر نباشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند.
🎯 اگر چند قطره آب بر روی پا باشد واجب است محل مسح را از آن قطرات خشک کرد تا هنگام مسح، رطوبت دست بر پا تأثیربگذارد نه برعکس.
🎯 اگر روی پا نجس باشد و برای مسح نتواند آن را آب بکشد، باید تیمم کند.
🤔 یک نکته در ارتباط با کیفیت وضو
✓ بین زن و مرد در افعال و کیفیت وضو فرقی نیست، جز این که برای مردها مستحب است که هنگام شستن آرنج از قسمت بیرونی آن شروع کنند و زنها از قسمت داخلی آن.
📚 شرایط وضو عبارتند از:
الف) شرایطی که به وضوگیرنده برمی گردد
1. با قصد قربت وضو بگیرد (نیت)
2. استعمال آب برای او مانعی نداشته باشد.
ب) شرایطی که به آب وضو برمی گردد
1. آب وضو مطلق باشد.
2. آب وضو پاک باشد.
3. آب وضو مباح باشد (غصبی نباشد)
ج) شرایطی که به ظرف وضو برمی گردد
✓ مباح باشد
د) شرایطی که به اعضای وضو برمی گردد
1. پاک باشد.
2. مانعی از رسیدن آب در آن نباشد.
ه) شرایطی که به کیفیت وضو برمی گردد
1. ترتیب را در شستـن و مسـح کـردن ها رعایت کند (ترتیب)
2. کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد (موالات)
3. کارهای وضو را خـودش در حال اختیـار انجام دهد (مباشرت)
و) شرایطی که به زمان وضو برمی گردد
✓ به مقدار وضو و نماز وقت باقی باشد.
🤲 احکام وضو 🤲
1. وضو را باید با قصد قربت به جا آورد یعنی به این نیت که این عمل مخصوص را برای انجام فرمان خداوند انجام می دهد.
2. نیت وضو باید خالص باشد، بنابر این اگر به قصد قربت، ریا ضمیمه شود ؛ در صورتیکه این ریا در اصل عمل باشد، وضو باطل است و اگر بعضی از افعال واجب وضو از روی ریا باشد، هر چند این کار حرام است، لکن چنانچه قبل از فوت موالات آن قسمت را مجدداً با قصد قربت خالص انجام دهد، وضو صحیح است.
3.کسی که می ترسد اگر وضو بگیرد مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند، نباید وضو بگیرد.
4. اگر شخص بداند که آب برایش ضرر دارد و وضو بگیرد وضویش باطل است.
5. آب وضو باید مطلق باشد، بنابراین وضو با آب مضاف باطل است.
6. آب وضو باید پاک باشد، بنابراین وضو با آب نجس، باطل است.
7. اگر فردی نجس بودن یا مضاف بودن آب را نداند، یا فراموش کرده باشد و با آن وضو نماز خوانده باشد، باید آن نماز را دوباره بخواند.
8. اگر فردی به غیر از آب نجس یا مضاف، آبی در اختیار نداشته باشد، باید برای نماز تیمم کند.
9. آب وضو باید مباح باشد، بنابراین وضو با آب غصبی جایز نبوده و باطل است.
10. اگر با آب مباح که در ظرف غصبی است وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف، آب به صورت و دستها بریزد وضویش باطل است ولی اگر با کف دست یا با وسیله ای آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد وضویش صحیح است ؛ اگرچه از جهت
تصرّف در ظرف غصبی مرتکب معصیت شده است.
11. اگر نداند که وضو با آب و ظرف غصبی باطل است و حتی احتمال باطل شدن آن را هم ندهد وضویش صحیح است.
12. اعضای وضو در هنگام شستن و مسح کردن باید پاک باشند، ولی اگر جایی را که شسته یا مسح کرده پیش از اتمام وضو نجس شود وضو صحیح است.(البته تطهیر آن برای پاک شدن از نجاست به خاطر نماز واجب است)
13. اگر بعد از وضو شک کند آیا موضعی را که از قبل نجس بوده تطهیر کرده و سپس وضو گرفته یا نه، وضو صحیح است، ولی در هر صورت باید آن موضع را آب بکشد.
14. وضو باید به همان ترتیبی که قبلاً در بحث «ترتیب وضو» گفته شد انجام گیرد و اگر به ترتیب دیگری عمل کند وضو باطل است.
15. لازم است کارهای وضو را به طور متعارف پی در پی انجام دهد، بدین معنی که اگر میان آنها به قدری فاصله بیندازد که در هنگام شستن یا مسح کردن عضوی، جاهایی که پیش از آن شسته شده خشک شده باشد، وضو باطل است.
16. کسی که می خواهد وضو بگیرد باید همه کارهای وضو را خودش انجام دهد، و اگر دیگری او را وضو دهد یا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او کمک کند، وضو باطل است.
17. اگر وقت نماز به قدری تنگ است که در صورت وضو گرفتن، نمی تواند همه نماز را در وقت بخواند و مقداری از آن در خارج وقت واقع خواهد شد، در این صورت نباید وضو بگیرد، بلکه باید تیمم کند و نماز بخواند. البته اگر تیمم هم به همان اندازه وضو وقت می گیرد در این صورت باید وضو بگیرد.
18. کسی که به خاطر بیماری و امثال آن نمی تواند خودش وضو بگیرد باید از کسی بخواهد که به مقداری که نمی تواند، او را در کارهای وضو کمک کند. البته خود وضو گیرنده باید نیت وضو کند و در صورتی که بتواند، با دست خود عمل مسح را انجام دهد و اگر نتواند، نایب دست او را گرفته و با آن مسح می نماید، اگر از این کار هم عاجز باشد نایب از دست او رطوبت گرفته و مسح می کند، و اگر این شخص کف دست نداشته باشد برای مسح، رطوبت از ساعد او می گیرد و اگر ساعد هم نداشته باشد رطوبت از صورت او گرفته و سر و پا را با آن مسح می کند
19. در اعضای وضو باید مانعی از رسیدن آب نباشد و در غیر این صورت وضو باطل است.
20. چربی هایی که به طور طبیعی در مو و صورت به وجود می آید مانع محسوب نمی شود مگر آن که به حدی باشد که مانع از رسیدن آب به پوست و مو گردد.
21. رنگ روی ناخن در صورتی که دارای جرم باشد، مانع از رسیدن آب به ناخن می شود و وضو باطل است.
22. رنگ مصنوعی که زنها از آن برای رنگ کردن موی سر و ابروی خود استفاده می کنند، اگر صرفاً رنگ باشد و دارای جرمی نباشد که مانع از رسیدن آب به مو شود وضو صحیح است.
23. جوهر در صورتی که دارای جرم بوده و مانع از رسیدن آب به پوست شود باعث بطلان وضو می شود و تشخیص این موضوع بر عهده مکلف می باشد.
24. خالکوبی بدن اگر صرفاً رنگ باشد و یا در زیر پوست بوده و بر ظاهر پوست چیزی که مانع از رسیدن آب بر آن شود وجود نداشته باشد وضو صحیح است.
25. صرف وجود اثر گچ یا صابون که بعد از خشک شدن اعضا ظاهر می شود ضرری به وضو نمی رساند، مگر این که دارای جرمی باشد که مانع از رسیدن آب به بشره (ظاهر پوست) شود
26. اگر می داند چیزی به اعضای وضو چسبیده، ولی شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری می کند یا نه، باید آن را بر طرف کند.
27. اگر پیش از وضو بداند که در بعضی اعضای وضو مانع از رسیدن آب وجود دارد، و بعد از وضو شک کند که آب را به آنجا رسانده یا نه، وضو صحیح است.
28. اگر شک کند به اعضای وضو چیزی که مانع از رسیدن آب است، چسبیده یا نه، چنانچه احتمال آن در نظر مردم به جا باشد -مثل آن که بعد از گِل کاری احتمال بدهد که گِل به دست او چسبیده- باید وارسی کند یا به قدری دست بمالد که اطمینان پیدا کند که اگر بوده بر طرف شده یا آب به زیر آن رسیده است.
🔔 توجه 🔔
✓ مکانی که آب آن برای وضو گرفتن همه نماز گزاران به طور مطلق قرار داده شده است، استفاده از آن اشکال ندارد.
✓ وضو در مساجد و مراکز و ادارات دولتی که دولت در سایر کشورهای اسلامی بنا می کند جایز است و مانع شرعی ندارد.
✓ هرگاه سازمان آب، نصب پمپ فشار و استفاده از آن را ممنوع کند، نصب پمپ و استفاده از آن جایز نیست و وضو با آبی که به وسیله ی پمپ به دست می آید محل اشکال است، حتی برای ساکنان طبقات بالای ساختمانها که به دلیل ضعیف بودن فشار آب مجبورند از پمپ استفاده کنند.
✓ هر یک از مشترکین ساختمانهای مسکونی و غیر مسکونی، از نظر شرعی به مقداری که از امکانات مشترک استفاده می کند، نسبت به هزینه خدمات (از قبیل هزینه ی آب سرد و گرم، تهویه، نگهبان و مانند آن) مدیون است، و اگر از پرداخت پول آب امتناع کند وضوی او محل اشکال بلکه باطل است.
✍️ کانال ما در ایتا: « eitaa.com/Ahkam_Taqlidi »
